مدرسه علمیه بقیه الله تهران

نشست بررسی حریم خصوصی از دیدگاه اسلام
در قرآن کریم و در فقه ما قوانین و دستورات بسیار زیادی وجود دارد که مبنای آن مراعات کردن حریم خصوصی است .در فرهنگ ما حریم خصوصی ، اطلاعات انسان ها ست که مخفی است و دیگران حق ندارند بدانند . در فرهنگ غرب حریم خصوصی ، لذت بردن از زندگی است و هرگونه رفتاری که مانع لذت بردن افراد شود قابل قبول نیست .
قلمرو حریم خصوصی :
1- اندیشه و عقیده انسان : هرگونه پرس و جو و بدست آوردن عقیده دیگران نوعی تجاوز به حریم خصوصی است .در قرآن اشاره شده ( ولا تجسسوا : پرس و جو نکنید ) تفتیش عقاید یعنی تجاوز به حریم خصوصی .تفتیش به دو صورت سنتی ( سوال کردن ) و جدید (ابزار های جدید مانند فیلم ، عکس) اگر تفکری تبلیغ شود انتقال افکار خصوصی به دیگران ، نقض حریم خصوصی است .
در هنگام استخدام و یا پذیرش در حوزه از ما سوال می کنند ، این تفتیش عقاید نیست ؟ در محاکم قضایی از مجرم ها سوال می کنند ، این تجاوز به حریم خصوصی نیست ؟
2- جسم وجان انسان : ضربه زدن به جسم و جان دیگران ممنوع و نقض حریم خصوصی است . در فقه مجموعه مطالبی با عنوان قصاص و دیات داریم که اگر فرد به جسم و جان انسانی ضربه ای بزند باید مجازات شود .هر گونه دستگیری ، آدم ربایی ، تهدید انسان ها به زدن و کشتن ، زدن برای اقرار و اعتراف گرفتن
زدن برای اقرار و اعتراف گرفتن از زندانیان ، تجاوز به حریم خصوصی نیست ؟
بیما ری های انسان ها ، انحصاراً به خودشان مربوط است ، هیچ پزشک ، درمانگر و آزمایشگاهی حق ندارد اطلاعات شخص را به دیگران اطلاع دهد .
3- اموال و دارایی
هرگونه پی گیری اطلاعات ، برداشتن و مصادره کردن در مورد اموال مردم ، نقض حریم خصوصی است .
4- ناموس
منظور از ناموس جنس مونث ( مادر ، خواهر ، زن ، دختر ) ، هرگونه دسترسی و دستیابی به این ناموس ها نقض حریم خصوصی است . انواع مختلف دسترسی وجود دارد حتی نگاه کردن نامناسب (ریبه : بالذت) .حتی صحبت کردن هم باید محترمانه و نجیبانه باشد.
راه کارهای اسلام برای حفظ حریم خصوصی ناموس دیگران 1- پوشش و حجاب 2- مخفی نگه داشتن روابط زناشویی ( اشاره سوره نور به حریم خصوصی پدر و مادر )
5- آبروی انسان
در فقه آبرو، جان و مال خیلی مهم است .حفظ آبرو بالاتر از جان انسان هاست . امام علی (ع) : آبروی خودتان را با پول جمع کنید و نیز فرمودند : حرمت مومن از حرمت کعبه بالاتر است .دروغ ، تهمت ، غیبت از مصادیق نقض حریم خصوصی آبرو است .
پیامبر اکرم (ص) : فرمودند : در شب معراج از جایی عبور می کردم که کسانی رادیدم که با ناخن های خود در صورتهایشان خش می انداختند .پیامبر از جبرئیل پرسید : اینها چه کسانی هستند ؟ جبرئیل گفت : این ها کسانی هستند که آبروی دیگران را می برند .
6- امورات اختصاصی زندگی
محل زندگی ، انتخاب همسر ، تغذیه (میزان تغذیه ، کیفیت تغذیه ) ، وسایل منزل ، تفریحات ….
7- مسکن
خداوند خانه های شما را کانون استراحت قرار داده است (نمل ) هرگونه نقض این استراحت و سلب آسایش در مسکن نقض حریم خصوصی است . ورود به منزل دیگران باید با اجازه باشد .
( نظر: نگاه کردن در مبانی فقهی نهی شده ، رأی : دیدن که مورد نهی نیست )
8- شغل
انتخاب محل شغل ، نوع شغل ، زمان شغل ….
9- اطلاعات شخصی
اطلاعات شخصی به دو دسته محرمانه و غیر محرمانه تقسیم می شود .اطلاعات محرمانه جزو حریم خصوصی شخص می باشند . پیامبر اکرم (ص) می فرمایند : به دنبال عورت دیگران « چیزهایی که مردم از آشکار شدنشان در نزد دیگران پرهیز می کنند » نباشید تا زوایای پنهان دیگران را کشف کنید که خداوند زوایای پنهان تو را برای دیگران کشف و آشکار می کند . ( اصول کافی )
10- ارتباطات
انسان ها به دلیل اجتماعی بودن ارتباطاتی با دیگران دارند . راه های ارتباطی مختلف است . همه ابزار های ارتباطی انسان ها ، حریم خصوصی آن هاست . از ظن و گمان بیهوده پرهیز کنید و تجسس نکنید .(حجرات) تجسس زاییده ظن و گمان است .