مدرسه علمیه بقیه الله تهران

گزارش نشست روز پژوهش با موضوع چگونه می توان یک تحقیق اصولی نوشت ؟
این نشست در تاریخ 25/9/94 ساعت 8-9:20در سالن حوزه با حضور طلاب حوزه وبا سخنرانی استاد ارجمند سرکار خانم قاسمی برگزار شد .
تعریف تحقیق : پژوهش اسم مصدر از پژوهیدن به معنای جستجو و تفحص می باشد .( لغت نامه دهخدا )در اصطلاح پژوهش پردازش اطلاعات ، یعنی مطالب را از جاهای مختلف جمع آوری کردن و نسبت به مسئله مورد تحقیق ، مطالب جمع آوری شده را تجزیه و تحلیل کرد .( کتاب آقای قرامطی ص28)
پژوهش یک فعالیت علمی باید باشد . فعالیت علمی شامل 1- مطالعه 2- پژوهش باید باشد . مطالعه تتبع است یعنی گشتن و شناسایی منابع و جمع آوری منابع . رابطه مطالعه و پژوهش ، رابطه مقدمه و ذی المقدمه است .شناسایی منابع مقدمه برای تحقیق می باشد .
اولین قدم تحقیق مطالعه است بنابراین روش های مطالعه ، سرعت مطالعه و موانع مطالعه صحیح را باید بدانیم .
ویژگی یک تحقیق اصولی :
1- باید تابع قوانین کلی آن علم باشد .
2- همه جانبه و دارای منابع دست اول باشد .
3- کاملا ریزبینانه و موشکافانه باشد .
4- اجتهادی باشد .
انواع تحقیق براساس هدف : 1- بنیادی 2- توسعه ای 3- کاربردی
فرآیند تحقیق : 1- انتخاب موضوع 2- مطالعه اولیه ( تتبع ) 3- فیش برداری 4- تهیه گزارش و نوشتن تحقیق
روش های شناسایی منابع : اولین منابع مطالعاتی دایره المعارف ها هستند (عمومی: فرهنگ لغت دهخدا – الموسوعه العربیه تخصصی : دانشنامه جهان اسلام ، ایران و اسلام )کتابنامه ها ( نرم افزار کتابشناسی الهادی ) مطالعه ارجاعات و منابع در مقالات ،استفاده از اساتید راهنما و مشاور )
یادداشت برداری : 1- نقل قول مستقیم 2- نقل قول غیر مستقیم 3- خلاصه نویسی 4- توضیح و تحلیل
برای نوشتن باید ادبیات فارسی را بلد باشید .ضعف در نویسندگی دلیل بر ضعف در تحقیق نیست . می توان برای از بین بردن این مشکل به یک ویرایشگر مراجعه کرد .
برای یک محقق خوب بودن آشنایی با کتاب ها وموضوع بندی و رده بندی کتاب ها ، مطالعه صحیح داشتن نسبت به تحقیق مهم است .
سوالات مطرح شده در نشست :
- آیا می توان از دایره المعارف به جای فرهنگ لغت استفاده کرد؟
- چگونه می توان برای تحقیقات درسی تاریخی و تفسیری مقدمه ،چکیده ، نتیجه نوشت ؟
- آیا زندگی نامه ائمه را می توان به عنوان یک تحقیق مورد بررسی قرار داد ؟
- آیا در چکیده نیاز به پاورقی می باشد ؟
- از منابعی که چند نویسنده دارند چگونه باید در ارجاع دهی استفاده کرد ؟